Η επίτροπος Διοικήσεως αναδεικνύει την υποκρισία μας για τις οικιακές βοηθούς

Μάτια κλειστά στην εκμετάλλευση

Καθαρίζουν τα σπίτια μας, μεγαλώνουν τα παιδιά μας, προσέχουν τους ηλικιωμένους και ενίοτε αποτελούν «σκαλοπάτι» για δήθεν κοινωνική καταξίωση και απόδειξη ενός αθεράπευτου αρχοντοχωριατισμού. Δικαιώματα; Κάνει στραβά μάτια ακόμα και το κράτος



Το ότι οι αλλοδαπές οικιακές βοηθοί εργάζονται σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας, είναι ένα γεγονός το οποίο αποτυπώνεται στους θεσμοθετημένους πενιχρούς μισθούς τους, αλλά και στους υποτυπώδεις έως ανύπαρκτους ελέγχους για τις συνθήκες εργασίας τους. Ωστόσο, συχνά-πυκνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας παράπονα και καταγγελίες γι΄ αυτή την ομάδα των εργαζομένων στην οποία αποδίδονται τα μύρια όσα ... Μάλιστα, κάποιοι έχουν αναλάβει εργολαβικά το ρόλο της προβολής αυτών των καταγγελιών, μεγεθύνοντας τη μία πλευρά του νομίσματος και αποκρύπτοντας επιμελώς την άλλη, που αφορά τις καταγγελίες των αλλοδαπών οικιακών βοηθών, οι οποίες τυγχάνουν εκμετάλλευσης όχι μόνο από τους εργοδότες τους, αλλά και από τις υπηρεσίες του κράτους, οι οποίες στην καλύτερη περίπτωση τις αντιμετωπίζουν με καχυποψία. Η επίτροπος διοικήσεως Ηλιάνα Νικολάου έχει δεχθεί πληθώρα τέτοιων παραπόνων που αφορούν καθυστερήσεις στη λήψη απόφασης επί των εργατικών διαφορών από τις αρμόδιες αρχές, ετεροβαρή μεταχείριση των αλλοδαπών κατά τη διαδικασία εξέτασης εργατικών διαφορών, ελλιπή διερεύνηση των ισχυρισμών των καταγγελλόντων αλλοδαπών, απουσία μεταφραστή κατά τις συναντήσεις και διαβουλεύσεις των μερών... Στην έκθεσή της, που προσφάτως ολοκληρώθηκε, διαπιστώνονται σοβαρά κενά και δυσλειτουργίες των αρμόδιων αρχών.

Κύπρος, το μεγαλείο σου
*Οικιακή βοηθός που κατήγγειλε την εργοδότριά της στην υπηρεσία Αλλοδαπών της αστυνομίας για παραβίαση του συμβολαίου της, αντί να παραπεμφθεί στο τμήμα Εργασιακών Σχέσεων παραπέμφθηκε στο δικαστήριο ως κατηγορούμενη! Η μαρτυρία της αλλοδαπής δεν κρίθηκε απαραίτητη για την εκδίκαση της υπόθεσης εναντίον της εργοδότριάς της, με αποτέλεσμα να απελαθεί πριν ολοκληρωθεί η δίκη.
*Σε άλλη περίπτωση, οικιακή βοηθός κατήγγειλε ότι αναγκαζόταν να εργάζεται και σε δεύτερη οικία, με αποτέλεσμα, αντί να διωχθεί η εργοδότριά της, ...να διωχθεί ποινικά η ίδια!
*Σε εκδίκαση εργατικής διαφοράς μεταξύ αλλοδαπής οικιακής βοηθού και Κύπριου εργοδότη, εμφανίστηκε συγγενής του εργοδότη ο οποίος απασχολούσε την παραπονούμενη. Οι αρμόδιες αρχές δεν έδωσαν καμία σημασία στο ότι η αλλοδαπή εργαζόταν σε μη δικαιούχο εργοδότη και εξέδωσαν απόφαση εναντίον της αλλοδαπής!
*Οικιακή βοηθός κατήγγειλε παραβίαση του ωραρίου εργασίας και επιπλέον εργασία χωρίς αμοιβή. Οι ισχυρισμοί της κρίθηκαν αβάσιμοι με την απλή αναφορά του Κύπριου εργοδότη ότι έδινε μετρητά στην αλλοδαπή και είχε κάνει προφορικές συνεννοήσεις μαζί της.
*Κύπριος εργοδότης δεν ήταν σε θέση να προσκομίσει στοιχεία και αποδείξεις για την καταβολή των μισθών στην αλλοδαπή οικιακή βοηθό, αλλά και πάλι οι αρμόδιες αρχές δεν έκαναν καμία εισήγηση για πληρωμή των δεδουλευμένων της αλλοδαπής.
*Το τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης (ΤΑΠΜ) διεκπεραίωσε τάχιστα την αναχώρηση αλλοδαπών οικιακών βοηθών που δεν δικαιώθηκαν κατά την εξέταση εργατικής διαφοράς, παρά το ενδιαφέρον άλλων υποψήφιων δικαιούχων εργοδοτών, οι οποίοι θεωρούσαν τις συγκεκριμένες οικιακές βοηθούς κατάλληλες για την κάλυψη των αναγκών τους.
*Εργοδότης κρίθηκε ότι «παραβίαζε κατάφωρα το συμβόλαιο εργασίας» και όφειλε το ποσό των 2.936 ευρώ σε αλλοδαπό εργαζόμενο, αλλά τα χρήματα ουδέποτε καταβλήθηκαν, χωρίς καμία αρμόδια αρχή να προβεί σε οποιαδήποτε υπόδειξη στον εργοδότη ή σε λήψη μέτρων εναντίον του. Αντιθέτως, όταν ο αλλοδαπός υπέβαλε αίτημα για παράταση της προθεσμίας εξεύρεσης νέου εργοδότη, αυτό απορρίφθηκε και ο αλλοδαπός κλήθηκε να αναχωρήσει από τον κυπριακό «παράδεισο».

Πάντα φταίνε οι ξένοι
Η επίτροπος διοικήσεως, από την έρευνα που έκανε, διαπίστωσε πως στις περιπτώσεις που αλλοδαπή οικιακή βοηθός καταγγέλλει ότι αναγκαζόταν να εργάζεται και σε άλλα σπίτια πλην αυτού για το οποίο εκδόθηκε η άδεια εργασίας της, οι αρμόδιες αρχές κατά την εξέταση της εργατικής διαφοράς δεν λαμβάνουν υπόψη τη θέση ισχύος του εργοδότη και την αδυναμία της αλλοδαπής να αρνηθεί και έτσι το θύμα της εκμετάλλευσης θεωρείται υπεύθυνο για την παραβίαση του συμβολαίου του! Η κ. Νικολάου διαπίστωσε, ακόμα, ότι οι αρμόδιες αρχές παραβλέπουν και άλλα στοιχεία, όπως οι συγγενικές ή φιλικές σχέσεις ανάμεσα στους ιδιοκτήτες των υποστατικών ή η ιδιοκτησία όλων των υποστατικών στα οποία εργαζόταν η οικιακή βοηθός από τον νόμιμο εργοδότη της ή ακόμα το γεγονός ότι η ίδια η οικιακή βοηθός προέβη στη σχετική καταγγελία. Ως αποτέλεσμα, και πάλι η οικιακή βοηθός κρίνεται εξίσου υπεύθυνη για την παραβίαση των όρων απασχόλησής της και η απόφαση επί της εργατικής διαφοράς αποβαίνει συνήθως εις βάρος της. Η επίτροπος διοικήσεως διαπίστωσε προβλήματα και στη διαδικασία απόδειξης των ισχυρισμών που προβάλλουν οι δύο πλευρές (εργοδότης και αλλοδαπός εργαζόμενος), με αποτέλεσμα να επηρεάζονται δυσμενώς οι δυνατότητες τεκμηρίωσης των θέσεων του αδύνατου μέρους, που είναι συνήθως ο αλλοδαπός. Ενώ οι ισχυρισμοί της οικιακής βοηθού για παραβιάσεις των όρων απασχόλησης της απαιτούν ως επί το πλείστον τεκμηρίωση ή παραδοχή εκ μέρους του εργοδότη, οι ισχυρισμοί του εργοδότη γίνονται σε πολλές περιπτώσεις αποδεκτοί χωρίς τεκμηρίωση. Η κ. Νικολάου διαπίστωσε, ακόμα, ότι οι αρμόδιες αρχές παρακολουθούν στενά τη συμμόρφωση των αλλοδαπών στις υποδείξεις του ΤΑΠΜ, είτε για αναχώρησή τους από τη Κύπρο είτε για εξεύρεση νέου εργοδότη, σε αντίθεση με τις υποδείξεις προς τους εργοδότες για καταβολή δεδουλευμένων ή άλλων οφειλών στον αλλοδαπό.

Από αμεροληψία άλλο τίποτα
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιτροπή Εξέτασης Εργατικών Διαφορών (ΕΕΕΔ) θεσμοθετήθηκε το 2000, μετά από σχετική εισήγηση της Υπουργικής επιτροπής για την Απασχόληση Αλλοδαπών στην Κύπρο. Η επιτροπή αποτελείται από τη διευθύντρια του ΤΑΠΜ και εκπροσώπους του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και της ΥΑΜ (αστυνομίας) και επιλαμβάνεται των παραπόνων «το ταχύτερο δυνατό». Στις συνεδρίες της επιτροπής, τις οποίες συγκαλεί σε τακτά χρονικά διαστήματα το ΤΑΠΜ, εξετάζονται οι εκθέσεις του τμήματος Εργασιακών Σχέσεων για τις εργατικές διαφορές που διερευνήθηκαν κατά το διάστημα που παρήλθε από την προηγούμενη συνεδρία και στα πρακτικά αναγράφεται η απόφαση της επιτροπής για την κάθε περίπτωση. Τα πρακτικά της επιτροπής διαβιβάζονται στη διευθύντρια του ΤΑΠΜ 'Αννη Σιακαλλή, η οποία φέρει την ευθύνη για τη λήψη της τελικής απόφασης και ενημερώνει γραπτώς τους εμπλεκόμενους για το περιεχόμενο της. Αυτά για τη «θεωρία». Στην πράξη αρκεί να αναφερθεί μία χαρακτηριστική περίπτωση που περιλαμβάνεται στην έκθεση της επ. διοικήσεως κατά την οποία η ΕΕΕΔ προέβη -χωρίς δευτερογενή έρευνα και επαρκή αιτιολόγηση- σε διαφοροποίηση εισήγησης του τμήματος Εργασιακών Σχέσεων κατά τρόπο που η ευθύνη για τη διάλυση της εργασιακής σχέσης μετατέθηκε ολόκληρη στην οικιακή βοηθό. Συγκεκριμένα, ενώ η λειτουργός του τμήματος ανέφερε στην έκθεσή της ότι «κάποια από τα παράπονα της [οικιακής βοηθού] ίσως να ευσταθούν», η επιτροπή, υιοθετώντας την εισήγηση για αναχώρηση της συγκεκριμένης οικιακής βοηθού, διαφοροποίησε το περιεχόμενο των συμπερασμάτων γράφοντας πως: «διαπιστώθηκε ότι η εργοδότρια δεν παραβίαζε τους όρους του συμβολαίου της παραπονούμενης, αντίθετα τα παράπονα της παραπονούμενης δεν ευσταθούσαν και αντικρούστηκαν από τον εργοδότη».

Ενώπιον αλλαγών
Η επίτροπος Διοικήσεωςστην έκθεσή της σημειώνει πως αποτελεί θετική συγκυρία το γεγονός ότι οι εισηγήσεις της συμπίπτουν χρονικά με τον ευρισκόμενο σε εξέλιξη ανασχεδιασμό της μεταναστευτικής πολιτικής του κράτους και της αναθεώρησης της διαδικασίας εισόδου και απασχόλησης των οικιακών βοηθών ειδικότερα. Εκφράζει την ελπίδα ότι οι παρατηρήσεις της θα αποτελέσουν βοηθητικό εργαλείο στο έργο των αρμοδίων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έκθεση υποβλήθηκε στους υπουργούς Εσωτερικών και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι οποίοι είναι και οι καθ΄ ύλην αρμόδιοι για την αναθεώρηση της διαδικασίας εισόδου και απασχόλησης των οικιακών βοηθών, στον διευθυντή του τμήματος Εργασιακών Σχέσεων και στη διευθύντρια του τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης που εμπλέκονται άμεσα στη διαδικασία εξέτασης των εργατικών διαφορών ανάμεσα σε αλλοδαπούς εργαζόμενους και τους εργοδότες τους. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στο παρελθόν η επ. Διοικήσεως είχε εξετάσει και πάλι το θέμα της απασχόλησης των αλλοδαπών οικιακών βοηθών σημειώνοντας τις δυσμενείς συνθήκες κάτω από τις οποίες υποχρεώνονται να εργαστούν, με απολαβές πολύ χαμηλότερες από τον θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό, τον οποίο είναι υποχρεωμένοι οι εργοδότες να καταβάλλουν στις άλλες τάξεις εργαζομένων.

Η επίτροπος διοικήσεως διαπιστώνει ότι η διαδικασία εξέτασης εργατικών διαφορών που αφορούν αλλοδαπούς εργαζόμενους παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις, και «δεν είναι λίγες οι φορές που, λόγω έλλειψης σαφούς θεσμικού πλαισίου επίλυσης των διαφορών αυτών, διαπιστώνονται φαινόμενα ρατσισμού και αθέμιτων διακρίσεων εις βάρος των αλλοδαπών εργαζομένων». Η κ. Νικολάου καλεί τους αρμόδιους να προβληματιστούν για τις «άκαμπτες και απρόσφορες ρυθμίσεις αλλαγής εργοδότη, ιδίως κατά τους πρώτους έξι μήνες εργοδότησης αλλοδαπών». Έτσι, παρά το ότι μπορεί να διαπιστώνονται ανυπέρβλητες διαφορές μεταξύ των αναγκών του εργοδότη και των δυνατοτήτων των εργαζόμενων αλλοδαπών, ζητήματα επίλυσης τέτοιων διαφορών οδηγούνται σε αδιέξοδο λόγω του ανελαστικού χαρακτήρα της άδειας παραμονής και εργασίας και της αποκλειστικής σύνδεσης του αλλοδαπού εργάτη με ένα εργοδότη. Το αδιέξοδο αυτό οδηγεί τις περισσότερες φορές σε απέλαση του αλλοδαπού και τοποθέτησή του στο stop list.
Η επ. διοικήσεως εισηγείται:
*Εκπόνηση κανονιστικού πλαισίου που θα οριοθετεί με σαφήνεια τη δράση και τις αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων υπηρεσιών.
*Την ευθύνη της τελικής απόφασης μετά από την εξέταση μιας εργατικής διαφοράς δεν μπορεί να φέρει αποκλειστικά ο προϊστάμενος του τμήματος που σκοπό έχει την εφαρμογή της μεταναστευτικής πολιτικής και σχετίζεται κυρίως με την αναχώρηση ή την παραμονή του αλλοδαπού εργαζόμενου.
*Ομοιόμορφος τρόπος δράσης του τμήματος Επίλυσης Εργατικών Διαφορών.
*Στις περιπτώσεις που δεν αποδεικνύεται σοβαρής φύσεως παραβίαση των όρων απασχόλησης και παραμονής το μέτρο της ακύρωσης της άδειας παραμονής και της απέλασης να αποφεύγεται και να δίδεται περιθώριο εξεύρεσης άλλου εργοδότη.
*Έντυπο για τη διαδικασία καταγγελίας εργατικής διαφοράς μεταφρασμένο (έστω σε περίληψη) στις κυρίαρχες μητρικές γλώσσες των αλλοδαπών που εργάζονται στην Κύπρο.


ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΑΤΖΗΣ
Κωδικός άρθρου: 936698
ΠΟΛΙΤΗΣ - 24/03/2010, Σελίδα: 40