Η Δ/νση των Φυλακών παρακολουθεί συνδιαλέξεις επικαλούμενη αόριστους λόγους Στήνουν αυτί στα τηλεφωνήματα

Είναι τουλάχιστον παράδοξο τη στιγμή που ο κάθε εγκληματίας μπορεί με άνεση να βρει όσα κινητά τηλέφωνα θέλει στις Φυλακές, η Διεύθυνση να παρακολουθεί και να διακόπτει τηλεφωνήματα καταδίκων επικαλούμενη αόριστους λόγους

Η Διεύθυνση των Φυλακών, όχι μόνο παρακολουθεί αλλά και διακόπτει τηλεφωνικές συνδιαλέξεις κρατουμένων που χρησιμοποιούν τα τηλέφωνα του σωφρονιστικού ιδρύματος στο πλαίσιο των δικαιωμάτων που τους παρέχουν οι κανονισμοί.Την πρακτική αυτή, παραδέχεται ότι εφαρμόζει ο Αναπληρωτής Διευθυντής των Φυλακών επικαλούμενος τους κανονισμούς, που βρίθουν αόριστων αναφορών για «εύλογες αιτίες»... Επίσης υπάρχει παραδοχή, με επίκληση και πάλι των κανονισμών για έλεγχο της αλληλογραφίας των κρατουμένων. Οι πρακτικές αυτές προκαλούν εύλογα ερωτήματα, με δεδομένο ότι προσφάτως εντοπίστηκε κατάδικος με κινητό τηλέφωνο και αντί να τιμωρηθεί παρέμεινε στην ανοικτή Φυλακή και του επέστρεψαν και το τηλέφωνο!

Κόβουν τις γραμμές
Προσφάτως η Επίτροπος Διοικήσεως δέχθηκε παράπονο από γυναίκα κατάδικο, η οποία υποστήριξε ότι παρακολουθούνται οι τηλεφωνικές της συνδιαλέξεις και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις κόβονται απότομα, όταν εκφράζει κάποιο παράπονο ή δυσαρέσκεια για κάποια μέλη του προσωπικού των Φυλακών. Με την κατάδικο είχε συνάντηση Λειτουργός του Γραφείου της Επ. Διοικήσεως, και στη συνέχεια η κ. Νικολάου ζήτησε τις θέσεις του Αναπληρωτή Διευθυντή Φυλακών επισημαίνοντας τις διατάξεις του άρθρου 17 του Συντάγματος (το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου).
Επίσης η ίδια κρατούμενη κατήγγειλε ότι όλες οι επιστολές που λαμβάνει είναι ανοιγμένες.

Για... εύλογη αιτία
Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Φυλακών παρέπεμψε την Επ. Διοικήσεως στο άρθρο 115 των περί Φυλακών Κανονισμών. Στο εν λόγω άρθρο μεταξύ άλλων αναφέρεται πως «το περιεχόμενο τηλεφωνημάτων ή επιστολών ελέγχεται στις περιπτώσεις που κατά την κρίση του Διευθυντή ο έλεγχος επιβάλλεται για λόγους ασφαλείας ή για λόγους αποτροπής διάπραξης νέου εγκλήματος ή για οποιαδήποτε άλλη εύλογη αιτία». Μάλιστα οι κανονισμοί προβλέπουν ότι αναλόγως του περιεχομένου οι επιστολές μπορούν να κατακρατηθούν και τα τηλεφωνήματα να διακοπούν. Μάλιστα αν σε μία επιστολή υπάρχουν αναφορές που σχετίζονται με οικογενειακές ή άλλες καταστάσεις του κρατούμενου, τότε ενημερώνεται από τον δεσμοφύλακα που έχει κατακρατήσει την επιστολή του.
Με την επίκληση αυτών των κανονισμών, ο Αναπληρωτής Διευθυντής Φυλακών παραδέχεται σε επιστολή του στην Επ. Διοικήσεως ότι έχει δώσει οδηγίες να διακόπτονται οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις όταν κριθεί πως υπάρχει λόγος. Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Φυλακών απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι διακόπτονται οι τηλεφωνικές συνδιαλέξεις της συγκεκριμένης κρατούμενης όταν εκφράζει παράπονα για το προσωπικό των Φυλακών. Ωστόσο, δεν γίνεται καμία αναφορά στους λόγους διακοπής των συνδιαλέξεων.

Δεν είναι προνόμιο
Η Επίτροπος Διοικήσεως στην έκθεσή της τονίζει πως «η διασφάλιση απρόσκοπτης επικοινωνίας μέσω τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και αλληλογραφίας δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως προνόμιο του κρατούμενου, αλλά ως άσκηση ατομικού δικαιώματος και ως χαρακτηριστικό ομαλής λειτουργίας του σωφρονιστικού ιδρύματος». Σε αντίθετη περίπτωση, σημειώνει η κ. Νικολάου, «αν δηλαδή οι κρατούμενοι δεν έχουν το δικαίωμα επικοινωνίας με την ευρύτερη κοινωνία ή αν γνωρίζουν ότι οι τηλεφωνικές τους συνδιαλέξεις παρακολουθούνται και οι επιστολές τους διαβάζονται, τότε θα οδηγούνται αναπόφευκτα στην αυτολογοκρισία και τη συναισθηματική απομόνωση, ενώ η επικοινωνία τους δεν θα ήταν ελεύθερη όπως επιτάσσει το Σύνταγμα». Καθίσταται σαφές ότι οι κρατούμενοι κατά την έκτιση της ποινής τους εξακολουθούν να απολαμβάνουν τα θεμελιώδη δικαιώματα με μόνη εξαίρεση το δικαίωμα στην προσωπική τους ελευθερία. Συνεπώς εξακολουθούν να απολαμβάνουν και το δικαίωμα της ελευθερίας της επικοινωνίας.

Ευαίσθητο δικαίωμα
Η Επίτροπος Διοικήσεως τονίζει στην έκθεσή της πως στην περίπτωση των κρατουμένων το δικαίωμα του τηλεφωνικού απορρήτου και του απορρήτου της αλληλογραφίας παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που το καθιστούν ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο δικαίωμα και ως τέτοιο τυγχάνει αυξημένης προστασίας, γιατί ο περιορισμός του γίνεται συνήθως εν αγνοία του θιγόμενου. Κάποιες μάλιστα φορές είναι πιθανόν ο κρατούμενος να μην μάθει ποτέ ότι τον παρακολουθούν. Η κ. Νικολάου σημειώνει ακόμα πως δεν θα πρέπει να παραβλέπεται ότι «ο εμπιστευτικός χαρακτήρας που περιβάλλει την τηλεφωνική επικοινωνία ή την ανταλλαγή αλληλογραφίας ενός κρατούμενου διευκολύνει την άσκηση άλλων θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως π.χ της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής».

Επικίνδυνη πρακτική
Η Επίτροπος Διοικήσεως, χωρίς να παραβλέπει του κανονισμούς των Φυλακών που επιτρέπουν την κατΆ εξαίρεση παρακολούθηση των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων των κρατουμένων και τον έλεγχο της αλληλογραφίας τους, σημειώνει πως υπάρχουν προφανείς κίνδυνοι μια τέτοιας πρακτικής, ιδίως όταν αυτή ενεργοποιείται στα πλαίσια μιας προληπτικής διαδικασίας αποτροπής διάπραξης ενός εγκλήματος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αναφέρει η κ. Νικολάου, θα πρέπει να διεξάγεται μια διαδικασία στοιχειώδους επαλήθευσης και απόδοσης βαρύτητας των όποιων πληροφοριών εξασφαλίζονται, ενώ θα πρέπει με βάση τις ειδικές συνθήκες της κάθε περίπτωσης να εξετάζεται πολύ προσεκτικά κατά πόσο επιβάλλεται ή είναι αναγκαία η παρακολούθηση των τηλεφωνημάτων ή ο έλεγχος της προσωπικής αλληλογραφίας.

Αοριστολογίες
Η κ. Νικολάου καθιστά σαφές πως «η γενικόλογη και αόριστη επίκληση λόγων ασφαλείας ή η επίκληση οποιασδήποτε «άλλης εύλογης αιτίας», με σκοπό την παρακολούθηση των τηλεφωνημάτων και της αλληλογραφίας ή ακόμα και η επίκληση της σοβαρότητας της ποινικής καταδίκης ενός κρατουμένου, δεν συνιστούν επαρκή δικαιολογητική βάση για παρέμβαση στο δικαίωμα του κρατούμενου. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει νομολογήσει, τονίζοντας πως ο νόμος που περιορίζει ένα θεμελιώδες δικαίωμα πρέπει να περιβάλλεται από δύο ιδιότητες: α) να είναι προσιτός, δηλαδή να μπορεί ο πολίτης, στην προκείμενη περίπτωση ο κρατούμενος, να πληροφορηθεί εύκολα το περιεχόμενό του και β) να παρέχει την δυνατότητα προβλεψιμότητας, δηλαδή να είναι σαφής ώστε να γνωρίζει ο καθένας πότε μια συμπεριφορά επισύρει την παρέμβαση της αρμόδιας αρχής. Όπως επισημαίνει η κ. Νικολάου η δυνατότητα της προβλεψιμότητας απουσιάζει από το κανονιστικό πλαίσιο των Φυλακών καθώς καθίσταται δυνατός ο προληπτικός έλεγχος της αλληλογραφίας και των τηλεφωνημάτων «με τη χρήση αόριστων και ασαφών εννοιών». Η κ. Νικολάου αναφέρει ότι η περίπτωση της γυναίκας καταδίκου που υπέβαλλε παράπονο στο Γραφείο της και η καχυποψία που εύλογα προκάλεσε ο έλεγχος των τηλεφωνημάτων της «επιβεβαιώνει την παθογένεια της υφιστάμενης ρύθμισης αφού δεν φαίνεται να της εξηγήθηκαν επαρκώς οι λόγοι παρέμβασης στο δικαίωμά της στην επικοινωνία».

«Τρύπιες» οι Φυλακές
Πάρτι με κινητά
Το τελευταίο διάστημα στις Κεντρικές Φυλακές εντοπίστηκαν κινητά τηλέφωνα στην κατοχή καταδίκων, κάτι που επιβεβαιώνει τις πληροφορίες που για καιρό διαψεύδονταν για λειτουργία οργανωμένου συστήματος μεταφοράς απαγορευμένων ειδών εντός των κελιών. Αν και μετά την πρόσφατη αποκάλυψη του κυκλώματος που διενεργούσε δολοφονίες με οδηγίες κατάδικου, μέσω τηλεφώνου από τις Φυλακές, υπήρχε έντονη ανησυχία, ακόμα δεν έχει εγκατασταθεί το ειδικό μηχάνημα απενεργοποίησης των κινητών τηλεφώνων. Αντί τούτου, η Διεύθυνση των Φυλακών εξαντλεί την αυστηρότητά της σε κατάδικους... που απλώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν παρανόμως ένα κινητό τηλέφωνο. Πριν από λίγους μήνες, ο πρόεδρος της Επ. Νομικών της Βουλής, Ιωνάς Νικολάου, είχε καταγγείλει ότι γίνεται αγοραπωλησία κινητών τηλεφώνων στις Φυλακές, αλλά η κυβέρνηση είχε διαψεύσει τις πληροφορίες ζητώντας στοιχεία. Ο κ. Νικολάου είχε κάνει καταγγελίες και για την εισαγωγή και ομαδική χρήση ναρκωτικών από κατάδικους, κάτι που επίσης επιχειρήθηκε να διαψευσθεί.


ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΑΤΖΗΣ
Κωδικός άρθρου: 900595
ΠΟΛΙΤΗΣ - 06/10/2009, Σελίδα: 22

Η Επίτροπος Διοικήσεως χωρίς να παραβλέπει τις ιδιαιτερότητες των Φυλακών σε θέματα ασφάλειας, ξεκαθαρίζει πως «η προσφυγή σε εξαιρετικά ρευστές, αμφίσημες και αβέβαιες έννοιες για παρακολούθηση της αλληλογραφίας και των τηλεφωνημάτων των κρατουμένων εμπεριέχει πρόδηλους κινδύνους αφού αφήνει σημαντικά περιθώρια αυθαιρεσίας». Από τη στιγμή μάλιστα που δεν προσδιορίζεται το περιεχόμενο των όρων κάτω από τους οποίους επιβάλλεται η παρακολούθηση των τηλεφωνημάτων και της αλληλογραφίας των κρατουμένων και δεν καθορίζονται επαρκείς εγγυήσεις ασφάλειας, υφίστανται πάντοτε οι κίνδυνοι καταχρήσεως και προσβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των καταδίκων. Η κ. Νικολάου ξεκαθαρίζει πως η επιδίωξη οποιασδήποτε θεμιτής σκοπιμότητας δεν θα πρέπει να αποβαίνει σε βάρος της αρχής της νομιμότητας και των αρχών προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Επίτροπος Διοικήσεως εισηγείται στη Διεύθυνση των Φυλακών να θέσει σαφή και συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία θα γνωστοποιηθούν στους κρατούμενους, με βάση τα οποία θα είναι κατΆ εξαίρεση δυνατός ο έλεγχος των τηλεφωνημάτων και της αλληλογραφίας. Επιπλέον, για πρόληψη και αποφυγή οποιωνδήποτε αυθαιρεσιών, θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα προσφυγής των κρατουμένων κατά της πράξης, παρέμβασης στο δικαίωμά τους στην επικοινωνία καθώς και εγκαθίδρυση μηχανισμών ελέγχου των λειτουργών στους οποίους ανατίθενται τα συγκεκριμένα καθήκοντα.

Δεν άλλαξε τίποτα
Η έκθεση της Επ. Διοικήσεως φέρει ημερομηνία 25 Σεπτεμβρίου, και όπως μας πληροφόρησαν κατάδικοι μέσω συγγενικών τους προσώπων, δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή ούτε και ενημέρωση για το περιεχόμενο της έκθεσης. Όπως μας ανέφεραν, οι επικοινωνίες τους και η αλληλογραφία τους παρακολουθούνται και ελέγχονται χωρίς καμία εξήγηση για την αναγκαιότητα αυτής της πρακτικής, η οποία όπως υποστηρίζουν είναι επιλεκτική, αφού κάποιοι φαίνεται να βρίσκονται στο απυρόβλητο. Εντός των ημερών αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα και νέα έκθεση της Επ. Διοικήσεως που θα αφορά την χρήση ναρκωτικών στις Φυλακές και το ευρύτερο θέμα της αντιμετώπισης των ουσιοεξαρτώμενων καταδίκων.


Κωδικός άρθρου: 900596
ΠΟΛΙΤΗΣ - 06/10/2009, Σελίδα: 22