Για Αίγυπτο και Τυνησία

Κάποιες παρατηρήσεις με αφορμή τες πρόσφατες εξελίξεις στην Αίγυπτο και ευρύτερα στον Αραβικό κόσμο.
Κυρίως τα Δυτικά ΜΜΕ έσπευσαν να ονομάσουν τα γεγονότα σε Τυνησία, Αίγυπτο κλπ ως
Επανάσταση. Νομίζω λανθασμένα, έκανε το ίδιο μεγάλη μερίδα του αναρχικού/αντιεξουσιαστικού/
εναλλακτικού χώρου.
Αν και οι εξελίξεις ήταν σημαντικές, αυτό δεν σημαίνει πως οι διάφορες ζυμώσεις και η ανατροπή
του καθεστώτος μετά τις εξεγέρσεις, ισοδυναμούν με επανάσταση.
Ας δούμε την Αίγυπτο: αν και έφυγε ο Μουμπάρακ και λίγοι άλλοι που ήταν κόκκινο πανί για το λαό, στην ουσία απλώς έγινε ένας ανασχηματισμός. Το στρατιωτικό κατεστημένο έμεινε στην εξουσία, διαλύοντας και τη βουλή . Τη χώρα διοικεί το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων, δηλαδή μια χούντα η οποία έχει δεσμευτεί πως θα επιβλέψει την μετάβαση σε κάτι που θα μοιάζει με κοινοβουλευτική δημοκρατία. Οι στρατοκράτες κωλυσιεργούν διότι προσπαθούν να γαντζωθούν σε όση περισσότερη εξουσία μπορούν. Καταστέλλουν – και με σφαγές αν χρειαστεί – αυτούς που είναι ανυπόμονοι ή ζητούν περισσότερα και συνεχίζουν να εξεγείρονται. Η τραγική ειρωνεία είναι πως κατά τις πρόσφατες ταραχές, οι στρατοκράτες καπέλωναν τις εξεγέρσεις της 25ης Ιανουαρίου λέγοντας πως οι διαδηλωτές δεν έχουν σχέση με την Επανάσταση(!) και πως βλάπτουν την Αίγυπτο παρακινούμενοι από ξένα συμφέροντα. Οι Δυτικοί (κυρίως οι ΗΠΑ) το ανέχονται, ίσως επειδή προτιμούν τη χούντα παρά τις ισλαμικές τάσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως η πλειοψηφία των διαδηλωτών στη πλατεία Ταχρίρ θεωρούσαν τον στρατό από τουλάχιστο ουδέτερο μέχρι φιλικό και υπερασπιστή των λαϊκών συμφερόντων. Το μίσος τους ήταν μόνο για την μυστική αστυνομία και τα ΜΑΤ. Τώρα όμως στρατός και μπάτσοι μαζί, καταστέλλουν αυτούς που συνεχίζουν να υψώνουν κεφάλι.
Πέρα από τα πιο πάνω, ακόμα και να παραμεριστεί η χούντα, πως γίνεται αναρχικοί κλπ να θεωρούν την μετάβαση σε μια κάπως πιο εκσυγχρονισμένη εκδοχή του αστικού κράτους ως επανάσταση; Και μάλιστα τι κράτους; Η ευφορία πολλών Δυτικών αστών/liberals και ειδικά αριστερών, αναρχικών, occupy φάσης, Anonymous κλπ για το facebook, τη δύναμη του ίντερνετ κλπ φάνηκε πως ήταν πρώιμη και αφελής. Οι μερίδες (συνήθως νέων) ανθρώπων που ήταν πιο ανοικτοί/ προοδευτικοί/ εναλλακτικοί είχαν μεγάλη παρουσία στο ίντερνετ (μπλογκ, facebook, youtube κλπ) αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν αντιπροσωπευτικοί των Αιγυπτιακών μαζών. Πρόσφατα στις εκλογές, πάνω από το 60% το πήραν ισλαμικές τάσεις, οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι (θρησκευτική κεντροδεξιά) και οι Σαλαφιστές (θρησκευτική υπερσυντηρητικοί που θέλουν τη sharia να παίζει ρόλο στο κράτος). Και από τις κοσμικές (secular) συμμαχίες μεγάλη μερίδα είναι φιλοδυτικοί αστοί και liberals.
Και τελικά, πολλά από τα βαθιά προβλήματα στην ζωή των μαζών παραμένουν. Η Αίγυπτος και η Τυνησία δεν φαίνεται να αλλάζουν τις οικονομικές δομές τους. Παίζουν απλώς τον ρόλο τους ως μέλη ενός ευρύτερου οικονομικού συστήματος και αυτό είναι που καθορίζει κυρίως το πως είναι η ζωή του απλού ανθρώπου.
Νομίζω ότι η δύναμη της εικόνας-θεάματος και ειδικά του ίντερνετ επηρεάζει σχεδόν το ίδιο και τους αρνητές/ αμφισβητίες όσο και τον υπόλοιπο κόσμο. Μαζί και με την μεγάλη ελπίδα που υπάρχει για να αλλάξει κάτι, τους ώθησε στο να δουν τα πράματα όπως θα ήθελαν να είναι και όχι όπως είναι.
Καταληκτικά, δεν θέλω να υποβαθμίσω την σημασία των όσων συνέβηκαν και συμβαίνουν. Όμως πρέπει κάποιος να βλέπει τα πράματα στην πραγματική τους διάσταση.
Νομίζω αυτό που είχαμε ήταν μαζικές εξεγέρσεις με πλατιά λαϊκή συμμετοχή αλλά με ποικίλα συμφέροντα και αντιλήψεις. Ο κοινός παρονομαστής που ένωνε όλους ήταν η αποχώρηση Μουμπάρακ (ή Μπεν Άλι) στην Τυνησία. Έγιναν κάποιες αλλαγές προσώπων (Αίγυπτος)/ εκλογές (Τυνησία) με κάποιες μικρές κατακτήσεις. Όμως η φύση του καθεστώτος δεν άλλαξε ριζικά και δεν είχαμε επανάσταση (στην Αίγυπτο ούτε αστική προς το παρόν). Βέβαια την δυσαρέσκεια προκαλούσαν μαζί με την τυραννία και παράγοντες οικονομικοί, ταξικοί κλπ. Όμως για αυτά τα θέματα δεν υπάρχει σύγκλιση και ο τρόπος που τα βλέπουν οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις είναι στα γνωστά πλαίσια της διαχείρισης του καπιταλισμού με υποδούλωση στις μεγάλες δυνάμεις οικονομικά (και πολιτικά από κάποιους). Αν και η κατάσταση είναι περίπλοκη και απρόβλεπτη μάλλον έπονται και άλλες εξεγέρσεις και αναταραχές. Ειδικά στην Αίγυπτο, η 25η Ιανουαρίου δεν ήταν επανάσταση αλλά η αρχή μιας μακρόβιας σειράς από ανακατατάξεις, ζυμώσεις και εξεγέρσεις.