Η πολυδιάσπαση της κομμουνιστικής αριστεράς στην Ελλάδα

http://newgreekcypriot.blogspot.com/2011/06/blog-post_13.html


Τις τελευταίες μέρες και με αφορμή το κίνημα των «αγανακτισμένων της πλατείας», έπεσα με τα μούτρα στη μελέτη των πολλών συνιστωσών της κομμουνιστικής αριστεράς στην Ελλάδα.
Θέλω να κατανοήσω τους λόγους και τις αιτίες αυτής της πολυδιάσπασης, τις θεωρητικές και ιδεολογικές διαφορές των διάφορων συνιστωσών, τι ενώνει και τι χωρίζει αυτό το τεράστιο κίνημα, τι το κρατάει διασπασμένο μπροστά στους λαϊκούς αγώνες και τι μπορεί να αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί μια ελάχιστη ενότητα προκειμένου να υπερασπιστεί με επιτυχία και αποτελεσματικότητα τα λαϊκά-εργατικά συμφέροντα.
Και το κάνω αυτό γιατί έχω τη πεποίθηση πως η κομμουνιστική, η μαρξιστική αριστερά της Ελλάδας, δεν μπορεί να πείσει και να ελκύσει τις κρίσιμες μάζες που θα της επιτρέψουν να παίξει αποφασιστικό ρόλο στη πολιτικοοικονομική κατάσταση της χώρας, παρουσιάζοντας αυτό το πολυδιασπασμένο μωσαϊκό απόψεων και δράσεων...
Πως οι πλατιές μάζες θα εμπιστευτούν τους κομμουνιστές και θα στηρίξουν πάνω τους τις ελπίδες και τους καθημερινούς τους αγώνες, όταν αυτοί οι ίδιοι αδυνατούν να παρουσιαστούν με μια ενιαία –όσο το δυνατόν- φωνή και δράση;
Είναι γεγονός πως η οικοδόμηση του «υπαρκτού» στη Σοβιετική Ένωση με τον τρόπο που έγινε, η «σταλινοποίηση» και «αποσταλινοποίηση», η σύγκρουση των σοβιετικών με τον μαοϊσμό από τα τέλη της δεκαετίας του 50’, οι σοβιετικές στρατιωτικές επεμβάσεις σε Ουγγαρία και Τσεχία καθώς και η τελική κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, οδήγησαν στη πολυδιάσπαση του κομμουνιστικού κινήματος τόσο στην Ελλάδα, όσο και στον υπόλοιπο κόσμο...
Ειδικά στην Ελλάδα όμως, η πολυδιάσπαση της αριστεράς είναι τόσο περίπλοκη και χαοτική που κάθε προσπάθεια ξετυλίγματος του μίτου καταλήγει σε μια ατελείωτη περιπέτεια ιδεών και ένα ατέρμονο φαύλο κύκλο πολιτικών συμμαχιών και συγκρούσεων, ο οποίος λειτουργεί αποθαρρυντικά για τον κάθε κομμουνιστή...
Παρόλα αυτά, θα προσπαθήσω να μπω σ’ αυτό τον φαύλο κύκλο ελπίζοντας ότι θα καταφέρω να βρω τη σωστή στροφή που θα με οδηγήσει έξω απ’ αυτόν...
Δεξιά, κέντρο, αριστερά
Η αλήθεια είναι πως μέσα σε οποιεσδήποτε πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες και με οποιοδήποτε κομματικό ή παραταξιακό ζητούμενο, είναι φυσιολογικό επόμενο να δημιουργούνται και να διατηρούνται διαφορετικές πολιτικές τάσεις και στάσεις.
Το ίδιο το παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα είχε πάντα τις διαφορές και τις αντιθέσεις του που ξεκινούν από πολύ παλιά και έχουν να κάνουν με τον «σωστό» δρόμο προς την υλοποίηση του Μαρξισμού και την οικοδόμηση της νέας δίκαιης κοινωνίας...
Από την ίδρυση της «εργατικής» 1ης Διεθνούς το 1864, την «σοσιαλδημοκρατική» 2η Διεθνή του 1889 και μέχρι και την ίδρυση της «λενινιστικής» 3ης Διεθνούς το 1919, διαφάνηκαν οι τρεις βασικές τάσεις του εργατικού κινήματος: η σοσιαλδημοκρατία, ο κομμουνισμός και ο αναρχισμός.
Σε αδρές γραμμές, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι οι σοσιαλδημοκράτες αποτελούν την «δεξιά» τάση του εργατικού κινήματος που υποστηρίζει ότι το ζητούμενο είναι οι καλυτέρευση της θέσης του προλεταριάτου μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία, ενώ ο κοινωνικός αναρχισμός αποτελεί την «αριστερή» τάση του κινήματος και η οποία αμφισβητεί την αναγκαιότητα τόσο του κράτους όσο και της «δικτατορίας του προλεταριάτου» ως ενδιάμεσους σταθμούς προς την οικοδόμηση της αταξικής κομμουνιστικής κοινωνίας.
Ο Μαρξισμός-Λενινισμός ουσιαστικά αποτελεί την «κεντρώα» τάση που από τη μία έχει ως στόχο την επανάσταση ενάντια στην αστική τάξη και την κατάργηση των καπιταλιστικών δομών -σε αντίθεση με τους σοσιαλδημοκράτες- και από την άλλη την οικοδόμηση της κομμουνιστικής κοινωνίας σε στάδια, αρχίζοντας από την ισχυροποίηση του σοσιαλιστικού κράτους, σε αντίθεση με τους αναρχικούς.
Από εκεί και πέρα, ανάμεσα στο μαρξιστικό-κομμουνιστικό κίνημα των Μπολσεβίκων της Οκτωβριανής Επανάστασης, αναπτύχθηκαν σταδιακά άλλες τρεις ανάλογες συνιστώσες:
Η δεξιά τάση εκφράστηκε κύρια από τον Νικολάι Μπουχάριν μετά το 1924 με μια βασική αντίθεση ως προς την πλήρη κατάργηση της ατομικής αγροτικής περιουσίας και η αριστερή τάση εκφράστηκε στο πρόσωπο του Λέων Τρότσκι και της γραμμής του υπέρ της ραγδαίας βιομηχανοποίησης και της παγκόσμιας διαρκούς επανάστασης...
Ο Στάλιν, χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα, κατάφερε εκφράζοντας το «κέντρο» να εξαφανίσει από την πολιτική ζωή της νέας τότε Σοβιετικής Ένωσης τόσο την «αριστερή αντιπολίτευση», όσο και την «δεξιά» και να οικοδομήσει τον «κομμουνισμό» σε ένα μόνο κράτος, εγκαταλείποντας της ιδέα της διαρκούς διεθνιστικής επανάστασης...
Η προπολεμική διάσπαση
Η διαμάχη αυτή των κομμουνιστικών τάσεων ήταν αναπόφευκτο να επηρεάσει τα κομμουνιστικά κινήματα όλων των χωρών που με τη σειρά τους διασπάστηκαν και διαφοροποιήθηκαν ανάλογα, προκειμένου να αποτυπώσουν αυτές τις αντιθέσεις...
Η αρχή στην Ελλάδα έγινε από το 1922 με τη τάση των «αρχειομαρξιστών» να διαφοροποιείται σημαντικά από το ΣΕΚΕ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας), πρόδρομο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, ενώ στη συνέχεια και άλλες ομάδες προσκείμενες στην αριστερή αντιπολίτευση του Τρότσκι, ειδικά μετά το 1926, άρχισαν εντός και εκτός του ΚΚΕ να κατηγορούν τον σταλινικό «κεντρισμό» ως εκφυλισμό και προδοσία της παγκόσμιας επανάστασης.
Η 3η διεθνής, ζητώντας με υπόδειξη του Στάλιν το 1934 από τα τοπικά κομμουνιστικά κόμματα την αλλαγή πλεύσης από την επαναστατική ταξική πάλη στην αστικοδημοκρατική συμμετοχή και τις πατριωτικές-λαϊκές συμμαχίες...
και η σχεδόν παράλληλη αλλαγή στάσης του Τρότσκι που ζητούσε πλέον επιτακτικά από την διεθνή «αριστερή αντιπολίτευση» την δημιουργία μιας 4ης διεθνούς που θα κατάγγελνε τον σταλινισμό ως προδοσία της επανάστασης -σε αντίθεση με την προηγούμενη γραμμή για εσωκομματική αντιπαράθεση- διαχώρισε μια για πάντα τις δύο κομμουνιστικές παρατάξεις στην Ελλάδα...
Σημαντικό γεγονός της περιόδου που αποτυπώνει το κλίμα και τις συνθήκες ανάμεσα στο κομμουνιστικό κίνημα, ήταν η δημιουργία το 1933 της Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΟΚΔΕ) με ηγέτη τον Παντελή Πουλιόπουλο, πρώτο Γραμματέα του ΚΚΕ και την σημαντικότερη μορφή του Ελλαδικού κομμουνιστικού διεθνιστικού κινήματος.
Τον Πουλιόπουλο στήριξε στη συνέχεια και ο Μιχάλης Ράπτης (Μισέλ Πάμπλο) προερχόμενος από τους αρχειομαρξιστές και που μεταπολεμικά ηγήθηκε για κάποιο διάστημα και της ίδιας της 4ης Διεθνούς, με αμφιλεγόμενη δράση και αποτελέσματα.
Την ίδια περίοδο, και πάλι με αφετηρία τους αρχειομαρξιστές, ήταν έντονη η πολιτική δράση του Δημήτρη Γιωτόπουλου (πατέρα του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου, του φερόμενου ως αρχηγού της 17Ν) που συνεργάστηκε καταρχάς αλλά ακολούθως συγκρούστηκε με τον Τρότσκι, συμμετέχοντας κατά σειρά και μέχρι το 1951 σε αρκετές πολιτικές αντισταλινικές κινήσεις, σημαντικότερη της οποίας ήταν η Κομμουνιστική Οργάνωση Μπολσεβίκων Λενινιστών Ελλάδας – Αρχειομαρξιστών (ΚΟΜΛΕΑ) χωρίς όμως ιδιαίτερο αποτέλεσμα.
Σημαντική μορφή της ΚΟΜΛΕΑ που αντιστάθηκε στη στροφή Γιωτόπουλου ενάντια στον Τρότσκι αλλά παρόλα αυτά δεν κατάφερε να συμμαχήσει στα πλαίσια της ΟΚΔΕ με τους υπόλοιπους τροτσκιστές, ήταν και ο Γιώργος Βιτσώρης. (Άρθρο: Γιώργος Βιτσώρης για το ΕΑΜ και τους έλληνες τροτσκιστές)
Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος και η δολοφονία του Τρότσκι όπως και η διάλυση όλων των τάσεων μέσα στη Σοβιετική Ένωση με δίκες, εκτελέσεις και εξορίες, έφεραν αναπόφευκτα και την πολυδιάσπαση του ίδιου του Τροτσκιστικού κινήματος που βρέθηκε στα χρόνια του αντιφασιστικού αγώνα απροστάτευτο και ακηδεμόνευτο απέναντι σε δύο θανάσιμους εχθρούς: τον ναζισμό και τον σταλινισμό. (άρθρο: Η περιπέτεια του ελληνικού τροτσκισμού)
Μέχρι τις παρυφές της δεκαετίας του 40', οι Έλληνες τροτσκιστές, χωρίς καθοδήγηση και ανάμεσα σε πολλαπλές διαφωνίες ως προς τη μορφή πάλης και τα ζητούμενα ανάμεσα στο περιβάλλον που αναπτύχθηκε μετά την επικράτηση του σταλινισμού στο κομμουνιστικό κίνημα και την παράλληλη προέλαση του φασισμού, δεχόμενοι κατατρεγμούς και εξολοθρευτική μανία τόσο από τους ναζί και τους συνεργάτες τους στην Ελλάδα, όσο και από το ΚΚΕ, έχασαν σταδιακά τα ερείσματα τους στη λαϊκή βάση και τα συνδικάτα και απώλεσαν τη μαζική απήχηση και τις δυνατότητες που είχε το κίνημα τις προηγούμενες δύο δεκαετίες...
Τα σύγχρονα τροτσκιστικά κόμματα και οργανώσεις στην Ελλάδα
Παρόλα αυτά, οι παρακαταθήκες των Ελλήνων τροτσκιστών καθώς και η δική τους ανάγνωση τόσο της παγκόσμιας ιστορίας όσο και της ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος στην Σοβιετική Ένωση και την Ελλάδα, μεταφέρθηκαν και στις επόμενες γενιές Ελλήνων κομμουνιστών και αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία κινούνται σύγχρονες διεθνιστικές κομμουνιστικές-επαναστατικές οργανώσεις...
Κατά τη διάρκεια της μελέτης μου έχω εντοπίσει μια σύγχρονη Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας που φαίνεται να έχει τις ρίζες της στην ΟΚΔΕ του 33’, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚ, πρώην Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση με σημαντική αντιδικτατορική δράση) και την ΟΚΔΕ Σπάρτακος (okde.org) που αποσπάστηκε από την ενιαία ΟΚΔΕ στα μέσα της δεκαετίας του 80’ και αποτελεί αυτή τη στιγμή το ελληνικό τμήμα της 4ης Διεθνούς (FI).
Την ίδια περίοδο δημιουργήθηκε το Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα (ΕΕΚ) ως μετασχηματισμός της παλαιότερης Εργατικής Διεθνιστικής Ένωσης και το οποίο εκπροσωπεί την διεθνή επιτροπή για ανασύνταξη της 4ης Διεθνούς στην Ελλάδα (CRFI).
Η ΟΚΔΕ Σπάρτακος συμμετέχει στη παρούσα συγκυρία μαζί με το ΣΕΚ στον μετωπικό σχηματισμό ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α. (Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή), ενώ το ΕΕΚ ακολουθεί αυτή τη στιγμή μια μοναχική πορεία παρά τη συμμαχία του από το 1999 μέχρι το 2007 με άλλα αριστερά σχήματα στο Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΜΕ.Ρ.Α).
Η επίδραση του Τροτσκισμού
Μπορώ να ισχυριστώ ότι η αριστερή αντιπολίτευση, ο τροτσκισμός δηλαδή και η 4η Διεθνής, έχουν δικαιωθεί από την ιστορία σε πολλές από τις βασικές προβλέψεις και επισημάνσεις τους.
Οι τροτσκιστές είχαν προειδοποιήσει για τον εκφυλισμό του εργατικού κράτους στη Σοβιετική Ένωση, για τον Σταλινισμό και ότι αυτός περιλάμβανε ως μορφή εξουσίας, για τη προδοσία της παγκόσμιας επανάστασης για χάρη της οικοδόμησης του υπαρκτού σε μια μόνο χώρα και για την αναπόφευκτη παλινόρθωση του καπιταλισμού με φορέα της αντεπανάστασης την ίδια την γραφειοκρατική κάστα του ΚΚΣΕ.
Ο αντισταλινισμός μερίδας της κομμουνιστικής αριστεράς και η αμφισβήτηση του σοσιαλιστικού και δημοκρατικού χαρακτήρα της Σοβιετικής Ένωσης και ακολούθως όλων των υπόλοιπων χωρών του ανατολικού μπλοκ, έβαλε επιπλέον τις βάσεις και για την μετέπειτα ανάπτυξη του ευρωκομμουνισμού και της ανανεωτικής αριστεράς με την οποία θα ασχοληθώ σε επόμενο στάδιο της μελέτης.

http://newgreekcypriot.blogspot.com/2011/06/blog-post_6176.html

Μετά την κυριάρχηση του Στάλιν και των γραφειοκρατών στη Σοβιετική Ένωση, η 3η Διεθνής, παγκόσμιο όργανο πια του Σταλινισμού, άλλαξε από τη δεκαετία του 30' το δόγμα για την υποστήριξη τοπικών κομμουνιστικών επαναστάσεων και επέβαλε στα κομμουνιστικά κόμματα την πολιτική των συνεργασιών με δημοκρατικά-πατριωτικά σχήματα με κόμματα, με στόχο ουσιαστικά πλέον την αστικοδημοκρατική πάλη και όχι τη σοσιαλιστική επανάσταση.
Στα πλαίσια αυτής τη νέας διεθνικής πολιτικής του ΚΚΣΕ, το ΚΚΕ προχώρησε σε μια σειρά συνεργασιών τόσο με τους Βενιζελικούς και κεντρώους προπολεμικά όσο και με ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις στα πλαίσια της αντίστασης του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ) μεταπολεμικά.
Το «καμουφλάρισμα» αυτό και η εγκατάλειψη του στόχου για μαρξιστική-λενινιστική επανάσταση είχε την εφαρμογή του ειρήσθω εν παρόδω και στην Κύπρο με την δημιουργία του ΑΚΕΛ το 1941 (μετεξέλιξη του ΚΚΚ που ιδρύθηκε το 1926) και τη σταδιακή εφαρμογή της πολιτικής των «πατριωτικών συνεργασιών» της αριστεράς με τα προοδευτικότερα τμήματα της δεξιάς και του κέντρου.
Ο Στάλιν με αυτή του την ταχτική είχε τρεις βασικούς στρατηγικούς στόχους: την εξασφάλιση κατά πρώτο λόγο της ειρήνης για την Σοβιετική Ένωση εφόσον χωρίς την επαναστατική δράση του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος και τον εισοδισμό του στα αστικά πολιτεύματα, αφηνόταν απερίσπαστη η προσπάθειά για οικοδόμηση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», της εδραίωσης δηλαδή της νέας ρωσικής αυτοκρατορίας των αστών της νομενκλατούρας και των στρατιωτικών...
Το άλλο μεγάλο ζητούμενο του Σταλινισμού ήταν η δολιοφθορά και η παρενόχληση των δυτικών με όπλο το ίδιο το δικό τους σύστημα, της αστικής δηλαδή δημοκρατίας, που επιτυγχανόταν με τα μαζικά δημοκρατικά και ειρηνιστικά κινήματα που καθοδηγούνταν από τους κομμουνιστές.
Ο τρίτος στόχος για τον Στάλιν ήταν η μη αμφισβήτηση του επαναστατικού και σοσιαλιστικού χαρακτήρα της ίδιας της Σοβιετικής Ένωσης από κινήματα που θα εντρυφούσαν στις επαναστατικές θεωρίες και θα αποκτούσαν μέσα από τις ανατρεπτικές – αντικαπιταλιστικές εμπειρίες τους, κριτική άποψη για το ίδιο το Σταλινικό καθεστώς (όπως για παράδειγμα έγινε με τον σύντροφο Ερνέστο...).
Με την μεθόδευση αυτή, ο Στάλιν αλλά και οι μετασταλινικοί εξασφάλιζαν ουσιαστικά τον έλεγχο πάνω στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα που το χρησιμοποιούσαν πότε έτσι και πότε αλλιώς για να εδραιώσουν τα δικά τους καθεστώτα ως αντίβαρο στους δυτικούς.
Την αντίδραση του τροτσκιστικού κινήματος σ’ αυτές τις μεθοδεύσεις και τον εκφυλισμό του εργατικού κινήματος και της παγκόσμιας του επανάστασης, την είδαμε στο πρώτο μέρος της μελέτης.
Σ’ αυτό το δεύτερο μέρος θα ασχοληθώ με την μετασταλινική διάσπαση του ΚΚΕ που ήρθε ως αποτέλεσμα και αυτής της πολιτικής αλλά και των αλλαγών στη Σοβιετική Ένωση μετά τον θάνατο του Στάλιν...
Ο ελληνικός εμφύλιος
Διάφορες μαρτυρίες ξένων μελετητών, φέρουν το ΕΑΜ τη περίοδο μέχρι και το 1945 να εκφράζει ή να συγκινεί πέραν του 70% των Ελλήνων. Είναι γεγονός πως εκτός από τα μέλη του ΚΚΕ, σημαντικό ρόλο και μαζική συμμετοχή στο ΕΑΜ και τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (ΕΛΑΣ) είχαν και οι ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις...
Αυτό το γεγονός παρόλα αυτά, δεν εμπόδισε τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις, την Αγγλία και μετέπειτα την Αμερική να ωθήσουν τη δεξιά και την κεντροδεξιά σε συμμαχία με τους ναζιστές ταγματασφαλίτες (όπως ο Γεώργιος Γρίβας και η οργάνωση «Χ»), ενάντια στην αριστερά μετά τη λήξη του πολέμου...
Με τη κυβέρνηση ανδρείκελο του Γεώργιου Παπανδρέου και την περίφημη «συμφωνία της Βάρκιζας» που άφηνε εκτεθειμένα τα μέλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, εγκαινιάστηκε με το τέλος του πολέμου μια περίοδος «λευκής τρομοκρατίας» απέναντι στους αντιστασιακούς και τους κομμουνιστές με συνεχόμενες εκτελέσεις και πογκρόμ δικαστικών καταδικών των κομμουνιστών. Ο εμφύλιος το 46’ ήταν πια γεγονός...
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έπρεπε η επιρροή των κομμουνιστών ανάμεσα στον Ελληνικό λαό να περιοριστεί σημαντικά γι αυτό και δόθηκε στην Ελληνική κυβέρνηση και τον «Εθνικο Στρατό» ισχυρή χρηματική και υλικοτεχνική βοήθεια εκ μέρους των αγγλοαμερικάνων, ενώ από την άλλη οι βοήθειες που λάμβαναν οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού από το σταλινικό στρατόπεδο ήταν ελάχιστες.
Όπως φαίνεται ξεκάθαρα από τη «συμφωνία των ποσοστών» μεταξύ Τσόρτσιλ και Στάλιν τον Οκτώβρη του 1944, η επιρροή των δυτικών στην Ελλάδα είχε οριστεί στο 90%, με ένα 10% μόνο να παραμένει υπό κομμουνιστικό «έλεγχο».
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι δύο ηγέτες θα τηρούσαν στο μέλλον ότι είχαν συμφωνήσει αλλά σίγουρα έβαζαν το πλαίσιο για το τι θα ακολουθούσε στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα.
Με το τέλος του εμφυλίου, μεγάλες μάζες αριστερών βρέθηκαν ως πολιτικοί πρόσφυγες στις τέσσερις άκρες του ανατολικού μπλοκ και πολλοί απ’ αυτούς συνέχιζαν να καταδιώκονται για τη πολιτική τους δράση αυτή τη φορά όχι από τους ταγματασφαλίτες, τους γερμανούς και τον «Εθνικό Στρατό»...αλλά από τα σταλινικά και μετασταλινικά καθεστώτα...
Αυτοί που παρέμειναν στην Ελλάδα συνέχισαν επίσης να διώκονται από τις κυβερνήσεις-προτεκτοράτα των δυτικών μέχρι και το 1974 ενώ δεκάδες χιλιάδες μετανάστευσαν στη δύση και ειδικότερα στη πρώην Δυτική Γερμανία, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή...
Ο στόχος για ένα μικρό, διασπασμένο και ελέγξιμο κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα είχε επιτευχθεί...
Η μετεμφυλιακή πολιτική κατάσταση
Πιστό στη ταχτική της 3ης Διεθνούς για συνεργασίες με τις ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις, το ΚΚΕ δραστηριοποιήθηκε πολιτικά εν μέσω παρανομίας από το 1951 και μέχρι το 67’ με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ), καταφέρνοντας να ξεφύγει από την απομόνωση που του επέβαλλαν οι δυτικοί και τα πολιτικοστρατιωτικά φερέφωνά τους...
Παρόλα αυτά, οι καταδίκες και οι εκτελέσεις των αριστερών συνεχίζονταν από τα υποτελή ελλαδικά καθεστώτα με χαρακτηριστική την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη το 52’ και την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη το 63’.
Το 1953, μετά τον θάνατο του Στάλιν και μετά την ανάληψη της εξουσίας από την «δεξιά» του ΚΚΣΕ και τον Νικίτα Χρουστσόφ, άρχισε η λεγόμενη «αποσταλινοποίηση» στη Σοβιετική Ένωση που είχε φυσικά το αντίκτυπό της σε πολλά «σοβιετόφιλα» κομμουνιστικά κινήματα παγκόσμια...
Ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο ιστορικός ηγέτης του σταλινικού ΚΚΕ από το 1934, βρέθηκε με συνοπτικές διαδικασίες εκτός κόμματος και εξόριστος στη Σοβιετική Ένωση, μαζί με άλλους συντρόφους του με τη κατηγορία του τυχοδιωκτισμού και του σεχταρισμού...
Η νέα ηγεσία του ΚΚΕ δεν έμεινε μέχρι εκεί, με μια απόφαση που έμελλε να παίξει αποφασιστικό ρόλο στη μετέπειτα πορεία του, αποφάσισε το 58’ τη διάλυση όλων των κομματικών μηχανισμών του κόμματος και την δραστηριοποίησή τους μέσα στην ΕΔΑ. (παρόμοια κίνηση είχαμε αρκετά νωρίτερα και στη Κύπρο με την αυτοδιάλυση του ΚΚΚ το 43’ και την προσχώρησή του εξολοκλήρου στο ΑΚΕΛ).
Την ίδια στιγμή μέσα στη Σοβιετική Ένωση και σε όλες τις χώρες του ανατολικού μπλοκ, οργανωνόταν ένα αντίστροφο πογκρόμ εναντίων των σταλινικών που αντιδρούσαν στην αναθεωρητική (ρεβιζιονιστική) πορεία της ΕΣΣΔ αλλά που επιπλέον άρχισαν να βλέπουν θετικά τον κινέζο κομμουνιστή ηγέτη Μάο Τσετούνγκ...
Ο Μάο είχε από την αρχή της περιόδου αυτής διακόψει κάθε επαφή με το ΚΚΣΕ και διακήρυξε την αντίθεσή του με την «φιλελευθεροποίηση» του ανατολικού μπλοκ, θεωρώντας την με τη σειρά του, ως εκφυλισμό της επανάστασης...
Όπως ήταν επόμενο, οι σταλινικοί κομμουνιστές, βρήκαν στο πρόσωπο του Μάο και στις θεωρίες του και ειδικότερα στη «θεωρία των τριών κόσμων», τον συνεχιστή του «ορθόδοξου» κομμουνισμού, στρεφόμενοι πλέον ανοιχτά ενάντια στα σοβιετικά καθεστώτα, όπως ακριβώς έκαναν τρεις δεκαετίες πριν οι τροτσκιστές συντρόφοι τους...
Οι Ζαχαριαδικοί
Δεν θα ήταν άδικο ή αδικαιολόγητο να χαρακτηρίσουμε τα Μαοϊκά κινήματα και οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μετά το 56’, ως κατά βάση σταλινικά.
Ο Μάο, παίρνοντας σαφή θέση ενάντια στη νέα πορεία (που δεν ήταν και τόσο «νέα» μεταξύ μας) της Σοβιετικής Ένωσης και των ελεγχόμενων από αυτήν χωρών του ανατολικού μπλοκ, ουσιαστικά προσέλκυσε και έκφρασε τους κομμουνιστές μέσω και έξω από τον «υπαρκτό» που θεωρούσαν τον Στάλιν ως τον απόλυτο κομμουνιστή ηγέτη και τη συνεισφορά του τόσο στην ανάπτυξη της ΕΣΣΔ, όσο και στη νίκη ενάντια στον φασισμό, ως καταλυτική και ανεπανάληπτη.
Οι «ζαχαριαδικοί» στο εσωτερικό αλλά και στη πολιτική προσφυγιά, εκτός του ότι διώκονταν τώρα πια από το ΚΚΣΕ και την «επαγρύπνηση», είχαν επιπλέον λόγους να ελκύονται από τον Μαοϊσμό αφού η αυτοδιάλυση του ΚΚΕ και η δραστηριοποίησή του μόνο μέσα από τις αστικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες, ουσιαστικά του αφαιρούσε μια για πάντα τον ριζοσπαστισμό του και το καθιστούσε ουρά ή συμπλήρωμα της κεντροδεξιάς.
Επιπλέον, η «λατρεία» που εξέφραζαν στο πρόσωπο του φυσικού τους ηγέτη Νίκου Ζαχαριάδη, δεν τους επέτρεπε να συνταχθούν με την επίσημη πια θέση του κόμματος που χαρακτήριζε «τυχοδιωκτικές» τις επιλογές Ζαχαριάδη μετά τη λήξη του πολέμου.
Η δεύτερη μεγάλη διάσπαση του Κομμουνιστικού Κινήματος έγινε συνεπακόλουθα ένα αδιαμφισβήτητο ιστορικό γεγονός.
Χαρακτηριστικό της έκτασης αυτής της διάσπασης είναι το γεγονός ότι το 85% των ελλήνων πολιτικών προσφύγων που ζούσαν στη Σοβιετική Ένωση διαγράφηκαν από το Κόμμα εκείνη τη περίοδο.
Τα μαοϊκά κόμματα
Η πρώτη οργάνωση του χώρου αυτού σχηματίστηκε το 58’ στην εξορία ανάμεσα σε πολιτικούς πρόσφυγες και είχε την ονομασία ΚΚΕ Μαρξιστικό-Λενινιστικό (ΚΚΕ μ-λ) το οποίο όμως δεν απέκτησε ποτέ σοβαρό μηχανισμό και πολιτική οργάνωση.
Το κενό αυτό ήρθε να καλύψει το 1964 η Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας (ΟΜΛΕ) που οργάνωσε τη βάση των υποστηριχτών του πρώτου ΚΚΕ μ-λ σε μια πιο στέρεη πολιτική γραμμή και παράλληλα εμβάθυνε στον μαοϊσμό.
Μετά τον θάνατο του Μάο Τσε Τουνγκ το 1976 και την αλλαγή πλεύσης και του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προς τον αναθεωρητισμό, η ΟΜΛΕ διασπάστηκε στο ΚΚΕ Μαρξιστικό-Λενινιστικό (ΚΚΕ μ-λ) το οποίο ακολούθησε η πλειοψηφία των μελών και στο Μαρξιστικό Λενινιστικό ΚΚΕ (Μ-Λ ΚΚΕ) στο οποίο στεγάστηκε η μειοψηφία και που επέμενε «μαοϊκά» παρά τις εξελίξεις...
Το 1970 δημιουργήθηκε από έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στο Βερολίνο το Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας (ΕΚΚΕ) το οποίο ήταν επίσης προσανατολισμένο στη γραμμή του Μάο Τσε Τουνγκ και ενάντια στη Σοβιετική Ένωση και το ΚΚΕ αλλά με καθαρά πιο νεανικό χαρακτήρα. Το ΕΚΚΕ συμμετείχε ενεργά στην εξέγερση του Πολυτεχνείου με σημαντικά στελέχη του να πρωτοστατούν.
Στη δεκαετία του 80’ και με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, ο «Μ-Λ» χώρος είχε υποστεί πιέσεις αλλά παρόλα αυτά διατήρησε τους σχηματισμούς του, συνεργάστηκε, ξαναδιασπάστηκε, αναδιοργανώθηκε και παρουσιάζεται αυτή τη στιγμή με πέντε μικρές οργανώσεις:
Το ΚΚΕ μ-λ, το ΕΚΚΕ που συμμετέχει στο μέτωπο της ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α, το Μ-Λ ΚΚΕ, η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας (ΚΟΕ) που συμμετείχε στη συμμαχία του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ το 2009 και την ιδιαίτερη ομολογουμένως Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του ΚΚΕ (ΟΑΚΚΕ) της οποίας οι αναλύσεις πραγματικά ξεχωρίζουν!